Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo đưa thêm vaccine phòng bệnh do vi khuẩn Haemophilus influenza tuyp b (Hib) vào chương trình tiêm chủng mở rộng. Hib là tác nhân gây bệnh ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ như viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn cho trẻ em dưới 5 tuổi.


Không tiêm phòng, dễ tử vong

Bệnh viêm màng não do vi khuẩn dễ gây tử vong cho trẻ nếu không được điều trị sớm. Ngay cả khi được xử trí đúng bằng kháng sinh thì vẫn có từ 3 – 20% số trẻ mắc bệnh có thể tử vong. Thương tật vĩnh viễn là điếc, mất khả năng học tập, khó khăn khi vận động.

Một nghiên cứu tại khu vực nội thành Hà Nội từ tháng 3/2000 đến tháng 2/2002 cho thấy, ước tính hàng năm số mắc viêm màng não do Hib khoảng 12/100.000 trẻ dưới 5 tuổi, tỉ lệ tử vong 4%, di chứng 10%. Viêm màng não do Hib chiếm 14% trong tổng số các trường hợp có thể viêm màng não ở trẻ em dưới 5 tuổi.

Theo WHO, Việt Nam có khoảng 1,9% tổng số trẻ dưới 5 tuổi có thể bị mắc bệnh viêm phổi và viêm màng não do Hib. Ước tính, Hib gây ra 625 trường hợp viêm màng não, 107.565 trường hợp viêm phổi nặng hàng năm.

PGS.TS Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ TƯ – Chủ nhiệm Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia cho biết, các kết quả giám sát ở nước ta cho thấy, số trẻ mắc và tử vong vì các bệnh do vi khuẩn Hib gây ra không ngừng tăng lên. Điều đáng ngại, bệnh này rất dễ lây theo đường hô hấp. Hơn nữa, có nhiều trẻ nhiễm bệnh mang vi khuẩn Hib mà không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng gì, nhưng trong giai đoạn này vẫn có thể lây bệnh cho người khác.

Để phòng chống bệnh viêm phổi, viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib, theo các chuyên gia y tế, biện pháp tốt nhất là tiêm vaccine. Đặc biệt, trong bối cảnh vi khuẩn kháng kháng sinh ngày càng gia tăng. Việc đưa vaccine vào chương trình tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam sẽ giúp giảm tỉ lệ mắc bệnh và tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi.

Hà Nội: Chuẩn bị tiêm chủng mở rộng vaccine mới

Trải qua những yêu cầu về mặt pháp lý và kiểm định chất lượng nghiêm ngặt, tháng 4/2010, lô vaccine “5 trong 1” đầu tiên đã về đến nước ta và chính thức tiêm chủng từ ngày 1/6. Tuy nhiên, trong ngày đầu, chỉ tiến hành thí điểm tại lễ phát động. Dự kiến với nguồn tài trợ của Gavi, sẽ có 1,5 triệu trẻ em dưới 1 tuổi được miễn phí loại vaccine này.

Ông Đỗ Lê Huấn, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội cho biết, Trung tâm sẽ tiến hành việc tiêm chủng trong tháng 6. Sau đó, mỗi tháng sẽ triển khai tiêm một lần, dự định vào ngày mồng 5 hàng tháng. Khi được hỏi về vaccine 5 trong 1 tiêm ở các điểm dịch vụ, ông Huấn cho biết, đó là loại khác với loại vaccine 5 trong 1 được miễn phí trong chương trình tiêm chủng mở rộng.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trịnh Quân Huấn cho rằng, triển khai tiêm chủng mở rộng vaccine 5 trong 1 sẽ giảm số mũi tiêm cho trẻ, tiết kiệm thời gian cho các bà mẹ và miễn phí hoàn toàn. Vì vậy, phải nỗ lực tuyên truyền vận động ông bà, cha mẹ đưa trẻ đi tiêm chủng. Ngành y tế phải chuẩn bị điều kiện thuốc men, cơ sở vật chất để đảm bảo an toàn, hiệu quả việc tiêm chủng mở rộng loại vaccine này.

- Đúng vào ngày Quốc tế Thiếu Nhi 1/6, Viện Vệ sinh dịch tễ TƯ đã triển khai lễ phát động triển khai vaccine mới phòng bệnh viêm phổi/viêm màng não mủ do Hib phối hợp với các vaccine bạch hầu – ho gà uốn ván – viêm gan B (gọi tắt là vaccine 5 trong 1) trong chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) cho trẻ em dưới 1 tuổi. Qua thử nghiệm, không có trường hợp phản ứng nặng sau tiêm chủng được ghi nhận, chỉ có một số phản ứng thường gặp như phản ứng tại chỗ tiêm, một số ít (khoảng 10%) có sốt cao. Vaccine phối hợp DPT – VGB – Hib được đưa vào TCMR Việt Nam tiêm phòng cho trẻ dưới 1 tuổi là vaccine rất an toàn và đạt hiệu quả cao, có ít chống chỉ định.

- Các trường hợp chống chỉ định với vaccine này gồm: Không tiêm vaccine DPT – VGB – Hib cho trẻ nếu có phản ứng nặng đối với liều tiêm trước hoặc có phản ứng nặng đối với vaccine DPT hoặc VGB; hoãn tiêm cho trẻ nếu trẻ sốt hoặc mắc các bệnh cấp tính; không tiêm cho trẻ nhỏ dưới 6 tuần tuổi vì vaccine sẽ không hiệu quả do còn miễn dịch từ mẹ; không tiêm cho trẻ lớn trên 5 tuổi và người lớn vì sẽ tăng phản ứng sau tiêm.

- Vaccine phối hợp DPT –VGB-Hib phòng được 5 bệnh: Bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm gan B và viêm phổi, viêm màng não mủ do Hib. Tiêm vaccine 5 trong 1 này cho trẻ từ lúc 2, 3 và 4 tháng tuổi. Sau khi tiêm chủng, trẻ cần được theo dõi 30 phút tại điểm tiêm chủng và ít nhất 1 ngày tại nhà. Đưa ngay trẻ tới cơ sở y tế khi thấy trẻ có một số dấu hiệu bất thường như: Sốt cao, quấy khóc kéo dài, bú ít, tím tái, khó thở…